Het onderzoeksprogramma De Monitor van KRO/NCRV heeft een reportage gemaakt over agressie tegen hulpverleners in de psychiatrie. Hulpverleners krijgen regelmatig te maken met agressie door patiënten en zij vinden dat er een grens zit aan wat zij kunnen tolereren. Het programma heeft leden benaderd voor cijfers over meldingen van incidenten en bij Emergis gefilmd. GGZ Nederland vindt het waarborgen van de veiligheid van medewerkers erg belangrijk. Alle medewerkers in de ggz verdienen het om met een veilig gevoel met patiënten te werken. Daar zetten we ons elke dag voor in. De uitzending is vanavond te zien op NPO2 om 21.25 uur.
Verschillende recente rapporten tonen helaas aan dat de veiligheid in de ggz onder druk staat. Dit is het gevolg van een aantal ontwikkelingen, die soms los van elkaar staan maar elkaar wel degelijk versterken. Zo zorgt de krapte op de arbeidsmarkt voor personeelstekorten, moeten professionals te veel tijd besteden aan registratie en is bij sommige zorgsoorten een tekort aan de juiste plekken. We doen er alles aan om dit te voorkomen, maar het blijkt dat in sommige gevallen toch meer druk op de werkvloer is ontstaan. Deze ontwikkeling baart ons zorgen, daarom zijn we druk bezig hier passende actie op te ondernemen samen met onze partners.
Belangrijk daarbij is een goede analyse van het probleem. Agressie in de ggz is immers niet één-op-één te vergelijken met agressie op straat. Een (klein) deel van de patiëntengroep waar we in de ggz mee werken heeft zijn/haar gedrag niet onder controle, soms met (verbale) agressie tot gevolg. Dit is inherent aan het werken in de ggz. Aan de ene kant vraagt dit om begrip, de patiënt kiest er immers niet voor om ziek te zijn en gedraagt zich niet altijd bewust agressief tegen zijn behandelaren. Aan de andere kant kan zijn/haar gedrag tegelijkertijd vragen om een begrenzing en een reactie, in vorm van een aanpassing in de behandeling, aangifte of een verwijzing naar intensievere en/of beveiligde zorg. Die balans laat zich niet makkelijk vangen in standaardprocedures of protocollen, maar vraagt om individuele oplossingen; per patiënt en per situatie. Telkens moet ingeschat worden door de behandelaar in hoeverre het gedrag van de patiënt uit zijn stoornis voorkomt en welke reactie dan passend is voor de patiënt én voor de medewerker.
Maatregelen
GGZ-medewerkers zijn veelal goed in staat hier mee om te gaan, bijvoorbeeld door de-escalerend te handelen bij oplopende spanning of binnen hun organisatie veiligheid op de juiste manier bespreekbaar te maken en te houden. Toch bleek uit het onderzoek dat extra maatregelen nodig zijn. Achter de schermen zijn we druk bezig onze medewerkers er op toe te rusten deze afwegingen te maken. Intern doen we dit door leerlijnen te ontwikkelen, te werken aan ons organisatieklimaat en best practices uit te wisselen. En extern kijken we met ketenpartners als het OM en politie hoe we elkaar kunnen versterken en bij ministeries te bekijken hoe we medewerkers optimaal kunnen beschermen.
Om medewerkers goed toe te rusten om met de complexe groep patiënten om te gaan wordt nog dit jaar een forensische leerlijn ontwikkeld door het veld. GGZ Nederland pleit ervoor om deze leerlijn breed toe te passen voor alle medewerkers in de ggz. Ook werken organisaties aan een veilig organisatieklimaat onder andere door pilots vanuit het O&Ofonds ggz.
Aangiftes
GGZ Nederland wil daarnaast ook de afhandeling van aangiften verbeteren. Aangifte doen kan een goede reactie zijn om richting een patiënt een duidelijke grens aan te geven. Ook voor medewerkers is het kunnen doen van een aangifte belangrijk, om erkenning te krijgen voor hetgeen hen overkomen is. GGZ Nederland is in gesprek met het Openbaar ministerie en politie, waarbij we onder meer kijken naar een betere uitleg over de toerekeningsvatbaarheid van een patiënt. Nu komt het nog te vaak voor dat aangiften zonder duidelijke afweging worden geseponeerd.
GGZ Nederland werkt met politie, vakorganisatie NU ‘91 en het OM aan een praktische uitleg over beroepsgeheim in relatie tot aangiftebeleid om de onduidelijkheid die de medewerkers hierin ervaren zoveel mogelijk weg te nemen. En vanuit een pilot rond aangifte bezien we hoe dit verder in andere regio’s op te pakken. Daarvoor is wel inzet en steun nodig van verschillende partijen. Zoals te lezen in onze brief aan de commissie van VWS van de Tweede Kamer. Zie voor meer informatie over de campagne om agressie te voorkomen in de zorg: www.duidelijkoveragressie.nl.
Tot slot is er een doelgroep van patiënten die intensieve beveiligde zorg nodig heeft. Voor deze patiëntengroep waren te weinig klinische plekken beschikbaar, zo constateerde het programma Continuïteit van Zorg. Dit voorjaar hebben verzekeraars en aanbieders afgesproken de beveiligde klinische zorg voor de zware doelgroep patiënten extra in te kopen, om deze patiënten zo de zorg te geven die ze nodig hebben.