Het invoeren van een eigen bijdrage specifiek voor kosten van de geestelijke gezondheidszorg werkt niet. Onderzoek van Harvard University laat zien dat na het invoeren van een eigen bijdrage voor ggz in Nederland, het aantal dwangopnames erna verdubbelde. Ook steeg het aantal crisisbehandelingen.
Gezondheidseconoom Bastian Ravesteijn deed onderzoek naar de effecten van de invoering van een extra eigen bijdrage voor geestelijke gezondheidszorg in Nederland in 2012. Achterliggend idee van deze eigen bijdrage was dat hierdoor minder mensen onnodig gebruik zouden maken van de zorg. Hoewel de kosten voor geestelijke gezondheidszorg in 2012 daalden, mede door de invoering van de eigen bijdrage, werd die besparing voor het grootste deel teniet gedaan doordat de kosten voor dwangopnames en crisishulp toenamen. De conclusie van de onderzoeker is dan ook dat invoering van een eigen bijdrage voor de geestelijke gezondheidszorg juist de kwetsbare groepen kan ontmoedigen zorg te zoeken en mensen daardoor juist slechter af zijn. Het mijden van zorg kan leiden tot verergering van de problemen, waardoor gedwongen opname of acute behandeling nodig kan zijn. Gedwongen en acute behandelingen zijn onprettiger voor de patiënt en duurder voor de samenleving.
De resultaten van het onderzoek, waarvoor Ravesteijn samenwerkte met hoogleraren Aartjan Beekman (VUmc), Richard Jansen (Erasmus Universiteit en Universiteit van Tilburg) en Patrick Jeurissen (Radboudumc), zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA Psychiatry. Voor het onderzoek baseerden ze zich op geanonimiseerde data van ruim 1,4 miljoen dbc’s van alle 110 bij GGZ Nederland aangesloten ggz-organisaties. In de onderzochte periode waren die organisaties goed voor ongeveer 87% van alle gespecialiseerde ggz-behandelingen in Nederland.